Алiмпiядныя заданнi для 5 класа

1.Выдзелiце граматычную аснову. Якiмi часцiнамi мовы выражаны дзейнiк i выказник?

Высока ў небе плануюць буслы.

Я ўвесь час адчуваю ўдзячнасць сваім бацькам

За лесам устае залатое сонейка      (3 б.)

2.Запішыце правільна словы .

Паштал…ён,  сузор…е, вераб…і , салау…і, б…яграфія, б…ёлаг, пя…чаны, л…снічоўка, т…атр, п…шта.

(0,5б. за правільнае слова)

3.Е ці Я? Устаўце патрэбную литару.

Л…док, цец…рук, л…снік, ве…ць, г…рой, г…нерал, кал…ктыў, с…анс, св…тлець, л…док.

( 4 б. )

4. Запішыце словы па – беларуску: семья, жизнь, внук, судья, урожай, березка, аквариум, озеро, наука, пауза, здоровье, театр, медь, железо.

5. Выберыце з дадзеных спалучэннў слоў фразеалагізмы. Растлумачце іх значэнне.

Кляваць носам, кляваць зерне, увайсці у становішча, увайсці ў пакой, разводзіць рукамі, развадзіць масты,

1 б.фразеалагізм

1 б. за тлумачэнне

6. Запішыце нумары сказў у такой паслядоўнасци, каб атрымаўся тэкст.

1. З мяккай    журбой любуешся гэтым залатым дажджом восені

2. У ім не чуваць нават подыху ветрыку.

3. Аслаблае лісце зрываецца з дрэў і ціха кладзецца на зямлю.

( 7б. )

7.Запішыце словы па-беларуску.

Верба, четырнадцать, ненависть, скворец, морковь, созвездие.

1 правільны-0,5б.

Алімпіядныя заданні  6 клас

1. Устауце прапушчаныя літары.

Камен…чык, н…навісць, в…даправод, бе…карысны, гарад…кі, палымя…ы, ч…тыры, дзвесц…, в…семсот, абедз…вума.

1 правільны адказ – 0.5 б.

2. Запішыце па-беларуску.

Охотничья собака -       открытая дверь -

молодой жеребенок -           нестерпимая боль -                                    хорошее поведение-  заболеть гриппом -

1 правільны адказ – 1 б.

3..Перакладзіце на беларускую мову звароты і формы  ветлівасці.

Бабушки и дедушки, дяденьки и тётеньки !

Простите, можно вас спросить?

Будьте добры, дайте мне вилку.

Не забывайте нас!

Я уверен, что мы будем плодотворно сотрудничать!

Идите  осторожно, здесь высокие ступеньки.

1 правильны адказ – 1б.

4.Утварыце словазлучэнні, лічэбнікі запісвайце словамі.

2 (вузкая сцежка ), сустрэцца з 3 ( аднакласнік ), 4 ( сані), звыш 289, каля 76.

1 правільны адказ - 1б.

5. Запішыце сказы у такім парадку, каб атрымаўся тэкст.

1. Але памыляецца той, хто думае, што вароны – няскладныя прастафілі.

2.Пра варон звычайна гавораць як пра дурных і нездагадлівых птушак.

3.Вароны не нападаюць толькі на моцных і спрытных звяроў.

4.Вароны часта крадуць ў няўважлівых птушак яшчэ не апераных птушанят, з‘ядаюць маленькіх лясных жывёлінак, не абароненых ад крылатага драпежніка.

3 б.за тэкст

Алімпіядныя заданні па беларускай мове у 7 класе

1. Пастаўце націск ў словах.

Выпадак, гліняны, дачыста, крыху, мабыць, рамень, садавіна.

0,5 б.прав.адказ

2. Вызначце род назоунікаў.

Пыл, стэп, медаль, сабака, шынэль, палын, цень, мазоль, боль, подпіс, шымпанзэ, гусь.

0,5 б прав.адказ

3.Абазначце сказы, ў якіх дзеепрыметны зварот патрэбна выдзеліць коскамі.

А) Пясчаны шлях насыпаны ўзбоч чыгункі вядзе ў лес і мястэчка.

Б) Не расшпільваючы кажушка Рыбак паныла апусціўся на зляжалую ад сырасці салому.

В) Думкі закінутыя ў душу Лабановіча нелегальнай брашурай не давалі яму спакою.

Г) Над Прыпяццю сінее лес, адтуль нясе густым водарам сатканым з паху хвоі.

Д) Пабітая на калдобіны вуліца ў гэтым месцы як бы разгаліноўваецца, атрымліваецца дзве вуліцы.

0,5 б. за кожны сказ

4.Пры дапамозе суффікса - ск  - утварыце прыметнікі

Хатынь, ліпень, ткач, завод, Смаргонь, Палессе, швед, людзі, сакавік, таварыш.

0,5 б. за кожнае слова

5.Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову.

Три долгих года, шутить над ним, ходить по комнатам, заболеть гриппом, пойти за водой, благодарить родителей, заведующий кабинетом, жениться на соседке, два раза в неделю, быстрей меня.

За кожнае словазл. 1б.

6.Адзначце словазлучэнні, у якіх дапушчана памылка ў дапасаванні прыметніка да назоўніка. Запішыце словазлучэні  правільна.

Майскі квецень, доўгая цень, бездапаможная бусляня, лёгкая поступ, неразборлівая поступ, лясны глуш, балючая мазоль, высокі насып, свежая салата, травяная шампунь.

За кожнае словазл.-0,5б.

Алімпіяда па беларускай мове у 8 класе

1.Устауце патрэбныя літары і запішыце словы.

Чамус..ці, як(жа), бе..сістэмна, натхнён..а, па(добраму), старан..а,                           абы(як), сён..яшні, як(небудзь),мен..ш.

1 бал

2.Згрупуйце словы па колькасці гукаў у канчатках.

Армія, дом, дрэва, лес, мара, печ, працую, сабака, синяга.

0,5 б.слова

3.Дапішыце прапушчаныя  канчаткі.

Паутар.. тыдня, тры нов.. кніг.., дзве цэл..  і чатыры дзесят.., трыццаць чатыры рубл.., сто два вучн.., чатыры доўг.. кіламетр.., шост.. верасня, цэл.. два гад.. .

1 слова-05б.

4.Раскрыць дужкі  і запісаць словы з НЕ разам ці асобна.

Адзнака (не) выпраўлена, абсалютна (не)распрацаваная тэма, (не) міласэрныя словы, далёка (не) поўны адказ, (не)горшы, (ня) гледзячы на дождж, (не)пагода, (не)льга, (не)куды.

1 слова -0,5б.

5. Вызначце словы, утвораныя суфіксальным спосабам.

Бясцэнны, бясстрашна, ваджэнне, выстава, годнасць, захоп, блізка, вычытаць, садоўнік, калісьці, светла-зялёны.

1 слова 0,5б.

6.Перакладзице  спалучэнні  слоў  на беларускую мову.

Благодарить друга, смеяться над сестрой, выкосил раньше всех, пошёл за маслом, два раза в день, стоять у микрофона, по весне, жить по соседству, дорожка через лес, как сквозь сон, горькая полынь, высокий тополь.

1 слова 0,5б.

7. Выпішыце нумары сказаў, дзе патрэбна  паставіць працяжнік.

1. Гэтыя кнігі вашы.

2. Бацька быў супраць.

3. Грыбоў хоць касой касі.

4. Ён хлопец вясёлы.           1 сказ  1 бал.

8. Падбярыце сінонімы да запазычаных слоў: актуальны, антракт, трыумф, фінал, эрудыцыя, пасіўны.

1 слова 0,5б.

ШКОЛЬНАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ НАВУЧАЛЬНЫ ГОД  9 клас

Выпішыце словы, у якіх колькасць гукаў і літар не супадае.

Ехаць, дзверы, бераг, мёд, маёр, носьбіт, аб’ект, весялосць, лью, мельхіёр, снег, агледзься, жыццё, маё, дзьме, салаўі.

2.  Спішыце і пастаўце націск у словах.

Пасланец, рэмень, супавы (набор), цяжар, трапеза, фурман, слабы, навіна, мысленне, наспех, мармур, металургія, камбала, валавы (даход), гліняны, аберуч.

Устаўце, дзе трэба, прапушчаныя літары.

Д_фект, лат_рэя, р_корд, ц_на, р_гіён, ш_дэўр, ч_снок, рэш_та, інт_лігенцыя, гор_ч, р_акцыя, хр_стаматыя, ш_разём, гл_ток, інж_нер, ч_рада.

Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову.

Золотая медаль, нестерпимая боль, дорожная пыль, говорить о своих планах, читать про себя, два раза в месяц.

Знайдзіце граматычную памылку, звязаную з ужываннем ступені паранаўнання прыметніка, запішыце правільна.

1. Нашы дзяўчаты, бадай, прыгажэйшыя за вашых.

2. Нікога, даражэйшага за маці, у мяне няма.

3. На свеце лепшага кутка няма за той, дзе маці нарадзіла.

4. Сяброўства часам мацней за сваяцтва.

Знайдзіце памылкі ў дапасаванні і кіраванні і, выправіўшы іх, запішыце сказы.

Тоні было няёмка за свій страх, яна смяялася над сабой.

Ці забудзеш на нашу сустрэчу?

Над крутым берагам стаяць тры высокіх дубы.

Маці адправіла мяне за бацькам, які сек дровы на двары.

Вызначце, якім членам сказа з’яўляецца выдзеленае слова (спалучэнне слоў).

Забыўся старэнькі, як некалі ён трымаўся за шнур свой упарта.

Разнеслася гучнае “ўра”.

Тут коннік скок у сядло.

Яны ведалі яго ахілесаву пяту.

Спевы птушак напоўнілі гаі.

Знайдзіце і выпраўце памылкі абумоўленыя няправільным дапасаваннем выказніка да дзейніка.

Усяго тры сусттрэчы адбыліся.

Мінулі дзесяць гадоў пасля таго, як мы закончылі школу.

Шасцёра малых сядзелі ў хаце.

Мноства чутак пайшлі па свеце.

Прафесар Загародская падрыхтаваў новую манаграфію.

У якім сказе паміж дзейнікам і выказнікам не трэба ставіць працяжнік.

Даўжыня поля трыста метраў.

Наша хата дзесятая ад клуба.

Літаратура від мастацтва.

Красавік гэта час аднаўлення жыцця.

Гасцінны народ палішукі.

Вызначце тып і стыль тэксту. Абгрунтуйце свій выбар.

Часам можна пачуць разважанні або нават спрэчкі: як разумець слова Радзіма, што гэта такое для чалавека – Радзіма? Ці гэта ўся неабсяжная краіна ад акіяна да акіяна, ад мяжы да мяжы, ці тая вёска, дзе рачулка між вербалозаў падбягала да тваіх ног у маленстве, ці можа нават хаціна з чатырох сцен, дзе маці гушкала на руках?

ШКОЛЬНАЯ АЛІМПІЯДА ПА БЕЛАРУСКАЙ МОВЕ 10 клас

Выпішыце словы, у якіх колькасць гукаў і літар не супадае.

Ехаць, дзверы, бераг, мёд, маёр, носьбіт, аб’ект, весялосць, лью, мельхіёр, снег, агледзься, жыццё, маё, дзьме, салаўі.

2.  Спішыце і пастаўце націск у словах.

Пасланец, рэмень, супавы (набор), цяжар, трапеза, фурман, слабы, навіна, мысленне, наспех, мармур, металургія, камбала, валавы (даход), гліняны, аберуч.

Устаўце, дзе трэба, прапушчаныя літары.

Д_фект, лат_рэя, р_корд, ц_на, р_гіён, ш_дэўр, ч_снок, рэш_та, інт_лігенцыя, гор_ч, р_акцыя, хр_стаматыя, ш_разём, гл_ток, інж_нер, ч_рада.

Перакладзіце словазлучэнні на беларускую мову.

Золотая медаль, нестерпимая боль, дорожная пыль, говорить о своих планах, читать про себя, два раза в месяц.

Знайдзіце граматычную памылку, звязаную з ужываннем ступені паранаўнання прыметніка, запішыце правільна.

1. Нашы дзяўчаты, бадай, прыгажэйшыя за вашых.

2. Нікога, даражэйшага за маці, у мяне няма.

3. На свеце лепшага кутка няма за той, дзе маці нарадзіла.

4. Сяброўства часам мацней за сваяцтва.

Знайдзіце памылкі ў дапасаванні і кіраванні і, выправіўшы іх, запішыце сказы.

Тоні было няёмка за свій страх, яна смяялася над сабой.

Ці забудзеш на нашу сустрэчу?

Над крутым берагам стаяць тры высокіх дубы.

Маці адправіла мяне за бацькам, які сек дровы на двары.

Вызначце, якім членам сказа з’яўляецца выдзеленае слова (спалучэнне слоў).

Забыўся старэнькі, як некалі ён трымаўся за шнур свой упарта.

Разнеслася гучнае “ўра”.

Тут коннік скок у сядло.

Яны ведалі яго ахілесаву пяту.

Спевы птушак напоўнілі гаі.

Знайдзіце і выпраўце памылкі абумоўленыя няправільным дапасаваннем выказніка да дзейніка.

Усяго тры сусттрэчы адбыліся.

Мінулі дзесяць гадоў пасля таго, як мы закончылі школу.

Шасцёра малых сядзелі ў хаце.

Мноства чутак пайшлі па свеце.

Прафесар Загародская падрыхтаваў новую манаграфію.

У якім сказе паміж дзейнікам і выказнікам не трэба ставіць працяжнік.

Даўжыня поля трыста метраў.

Наша хата дзесятая ад клуба.

Літаратура від мастацтва.

Красавік гэта час аднаўлення жыцця.

Гасцінны народ палішукі.

Вызначце тып і стыль тэксту. Абгрунтуйце свій выбар.

Часам можна пачуць разважанні або нават спрэчкі: як разумець слова Радзіма, што гэта такое для чалавека – Радзіма? Ці гэта ўся неабсяжная краіна ад акіяна да акіяна, ад мяжы да мяжы, ці тая вёска, дзе рачулка між вербалозаў падбягала да тваіх ног у маленстве, ці можа нават хаціна з чатырох сцен, дзе маці гушкала на руках?

Школьная алімпіяда па беларускай мове 11 клас

1.З наступных варыянтаў вымаўлення  выпішыце нарматыўныя:

а) пака[зч]ык – пака[сч]ык – пака[шч]ык;

б) пе[нс’]ія – пе[н’с’]ія;

в) бацька [й] сын – бацька [і] сын;

г) [б’эз] ласкі  -  [б’аз] ласкі;

д) [шч]ар[сц’в’]ець – [сч]ар[с’ц’в’]ець – [шч]ар[с’ц’в’]ець.                 1 правільны адказ – 1б.

2. Падбярыце беларускія адпаведнікі да слоў:

а) плебісцыт;

б) мізантроп;

в) рэнегат;

г) санкцыя;

д) філантроп.                                                                                             1 правільны адказ – 1б.

3.З наступных слоў выпішыце адушаўлёныя назоўнікі:

атрад, лялька, вучань, галлё, беларус, тапелец, рамонак, ружа, заяц (цацка), карп (заліўное),

лёд, чорт, локшына, туз, золак, кажан.                                               1 правільны адказ – 1б.

4. Запішыце назвы пяці кветак, што растуць на беларускай зямлі, з дапасаванымі да назоўнікаў

прыметнікамі, якія абазначаюць колер (розны для кожнай кветкі) і іншыя (розныя) прыметы.     1б.

5. Запішыце да наступных словазлучэнняў рускай мовы адпаведныя словазлучэнні беларускай мовы:

а) своими ушами слышать;

б) прийти за умным советом;

в) издеваться над животным;

г) ухаживать за больными;

д) ярче солнца.                                                                                            1 правільны адказ – 1б.

6. Выпішыце сказы, у якіх усе самастойныя часціны мовы маюць толькі корань у аснове:

а) Сіняя гладзь вады.

б) Ззяе месяц.

в) Зіхацяць зоры.

г) Бусел клякоча гучна і часта.

д) На беразе растуць дубы.

е) З рэчкі пацягнула холадам.                                                                   1 правільны адказ – 1б.

7. Запішыце слова, якое прапушчана ў фразеалагізме:

а) нікому ... не запарушыць;

б) хоць ... збірай;

в) як карова ... злізала;

г) відаць ... па халявах;

д) камар ... не падточыць.                                                                          1 правільны адказ – 1б.

8. Спішыце сказы, выбраўшы адпаведнае слова ў дужках:

а) Незнаёмы паглядзеў на мяне цёплымі (бацькоўскімі, бацькаўскімі) вачыма.

б) Работа самыя лепшыя, самыя (дзейныя, дзейсныя) лекі ад усякае раны.

в) Грышка (нарэзаў, парэзаў) бярозавых дубцоў і пачаў вязаць венік.

г) У дарозе мы былі ўжо (чатыры суткі, чацвёра сутак).

д) (Адрасат, адрасант) адправіў карэспандэнцыю своечасова.                1 правільны адказ – 1б.

9. Вызначце, у якіх сказах дапушчаны памылкі, і запішыце выпраўленыя варыянты:

а) І расце Кастусь няўмекай, бо адольвае яго лянота.

б) Сёння на кухні дзяжурыць Люся, малады сяржант медыцынскай службы.

в) “Гэта не качка, а дзікі гусь”, - пярэчыць Зоська.

г) Я болей гляджу на грыбы, чым сябе пад ногі.

д) “Дуб, унучак, цвярдзейшы ад клёна”, - кажа дзед.                                   1 правільны адказ – 1б.

10. Графічна абазначыць, якімі членамі сказа з’яўляюцца падкрэсленыя словы і спалучэнні слоў:

а) І здаецца зноўку – еду я дадому пераведаць родных, блізкіх, дарагіх.

б) Незнаёмы даў “дзень добры”.

в) У беларускай мове літара я пішацца ў першым складзе перад націскам.

г) Па тэлевізары паказвалі “Вечны кліч”.

д) “Што пасееш, тое і пажнеш” – мудрая прыказка.                                        1 правільны адказ – 1б.

11. Пастаўце, дзе патрэбна, знакі прыпынку і запішыце, чым ускладнены кожны сказ.

а) Спалоханае хмарай над гумном кружылася крычала вараннё.

б) Малы хлапчук унучак дзедаў сядзеў на возе.

в) Здаецца ўвесь поплаў звініць спявае.

г) Давайце добрыя сябры пагутарым аб шчасці.

д) Людзі а іх тут было багата проста за жываты хапаліся ад смеху.

1 правільны адказ – 1б.

( 0.5б. – знакі прыпынку; 0.5б. – тлумачэнне)